Sanatçıyla Söyleşi – Jesús Cisneros

“Defterlerim benim için küçük ve yalnızca bana özel bir oda gibiler. Araştırmalarımı arşivleyebileceğim ve deney yapabileceğim bir alan.”

Bu hafta illüstrasyonlarında kendi kültürünün izleri ve samimiyetini yakından hissettiğimiz, İspanya doğumlu bir çizer ve sanatçı olan Jesus Cisneros ile son kitap projesi ve sanatçı defterlerinin proje geliştirmedeki önemi üzerine sohbet ediyoruz.

Jesus Cisneros - Atölyesinde Fotoğrafı

Zaman zaman çizimleri masada bırakıp kendimi sokaktan nehre doğru salıverip, Ebro’ya bakan ağaçların yanındaki patikayı takip ederek bir süre yürümeyi seviyorum. Şimdi, ilkbaharda, ağaçlar yeni yapraklarla uyanıyor ve ben Meksika’yı ve çiçeklerini açan jakarandaları düşünüyorum. Toprağın zeminini yükselten sağlam kökleri ve havaya uzanan dalları ile Coyoacán’ın devasa ve kadim ağaçlarının arasında yürürken; bazen cennet ile yeryüzünü, gerçeklik ile hayal gücü arasındaki çizimin ikili doğasını düşünürüm… Bu ağaçların güzel varlıklarını içimde hissediyorum; kibar ve bilge, koruyucu ve  sanatçıların yanılsamalarına ve hayallerine karşı her zaman sabırlı.

Merhaba Jesús! Bir çocuk kitabına nasıl yaklaşırsın?

Merhaba! Resimleme sürecini her seferinde şaşırtıcı ve yeni bir hale getirmeye çalışıyorum. Bir kitapta geliştirdiğim çalışmaları ufuk açıcı bulursam, bu duyguların okuyucuya da yansıyacağını düşünüyorum. Bu nedenle, benim için her proje biraz farklıdır. Normalde bu benim için yavaş ilerlemesi gereken bir süreç, yani kitaba doğru yaklaşımı bulabilmem için çok çalışmam gerekiyor.

Şu anda Arjantinli bir yazar olan Jorge Luján‘ın çocuklar için yazdığı şiir kitabının illüstrasyonlarını yapıyorum. Bu kitap, her şiire bir resim eşlik edecek şekilde hazırlanıyor. Bu şiirler görsellik yönünden çok güçlüler ve bu benim için hem ilginç hem de zor oldu çünkü burada aslında düşünmem gereken iki imge var. Metnin okuyucunun zihninde oluşturduğu imge ve benim çizimlerim arasında özel bir bağ kurulması gerekiyor. Oluşturduğum çizimler şiirin temel anlamını değiştirmeden onun anlamını genişletebiliyorsa, bu benim için heyecan verici oluyor.

Öte yandan, yeni malzemeler ve teknikler keşfetmeyi seviyorum. Bu kitaptaki desenlerim için su bazlı karakalem ve çizgiler içindeki alanlar için yoğun sıvı sulu boya renkleri ile deneyler yaptım. Sıvı sulu boya çok parlak renkler üretiyor ve su kömürü genişletiyor. Bu etkiyi çok seviyorum, kusurlu ve taze.

Jesus Cisneros - Dans Eden Çalgı Çalan Hayvanlar, İllüstrasyon
Jesus Cisneros - Kediler adam ve Kelebek, İllüstrasyon

Bir sanatçı için eskiz defterleri ne kadar önemlidir? Bize bir defter projesi olan “Six” (Altı)’dan bahseder misin?

On yıl kadar önce kişisel bir proje olarak eskiz defterleri üzerinde çalışmaya, sadece illüstrasyon öğrenmek ve çizim yapmaktan zevk almak amacıyla başlamıştım. Artık defterler tüm projelerimin temelini oluşturuyorlar ve başlı başına ayrı bir proje haline geldiler. Defterlerim benim için küçük ve yalnızca bana özel bir oda gibiler. Araştırmalarımı arşivleyebileceğim ve deney yapabileceğim bir alan.

Six, Unseen Skethbooks ile bir iş birliğidir. Kitap altı bölümden oluşuyor: temalar, diziler, bellek, keşif, kazalar, kurgu ve her bölüm bir metinle tanıtılmaktadır. Birkaç yıldır çizdiğim sayfalarda tekrarlanan ortak unsurları ve ana fikirleri bulmak benim için çok ilginçti. Bu kitap ayrıca eskiz defterinin ilham verdiği özgürlük ruhuyla bu sayfalarda uygulamaya koyduğum farklı teknik ve tarzların da bir örneğini de izleyiciye sunuyor. Bu projenin ilgi alanlarımın iyi bir yansıması olduğunu düşünüyorum. Bir oto-portre gibi düşünebilirsiniz, çok kişisel bir kitap.

Jesus Cisneros - Atlar ve Binicileri, İllüstrasyon
Jesus Cisneros - Hatıralar, İllüstrasyon

Nelerden ilham alırsın?

Sürekli öğrenmenin bir sanatçı için çok önemli olduğunu düşünüyorum ve olabildiğince fazla sanat formuna açık olmaya çalışıyorum: edebiyat, müzik, resim, sinema. Halk sanatı her zaman göz kamaştırıyor ve beni büyülüyor: maskeler, dokumalar, seramikler… Bu sanatın biçim ve rengi kullandığı bilgeliğe bayılıyorum ve beni etkisi altında bırakıyor.

Doğaya, bitkilere, hayvanlara da ilgi duyuyorum ve eskiz defterlerimde doğanın bu unsurları, hayal gücüm tarafından dönüştürülse de her zaman görünür oluyor. Basit bir yürüyüş bile benim için son derece ilham verici olabilir. Çizim yapmayı, dünya hakkındaki merakımı canlı tutmanın bir yolu olarak görüyorum ve bu anlamda birçok şey bana ilham verebiliyor. Mesela; bir yüz, bir bina, ağaç yaprağı, ya da bir masal…

Jesus Cisneros - Çiçekler ve Ağaçlar, İllüstrasyon

Bir çalışma rutinin var mı? Bir günde masa başında ne kadar zaman geçirirsin?

Disiplinli olmaya çalışıyorum. Normal bir günde masamda saatler geçirebiliyorum ve bazen uzun bir başarısızlık dizisinin ardından günün sonunda ilginç bir çizim ortaya çıkıveriyor. Profesyonel komisyonların gerekliliği nedeniyle her zaman mümkün olmasa da elimden geldiğince eskiz defterlerine de zaman ayırmaya çalışıyorum. Eskiz defterlerine harcanan saatler bana göre asla bir zaman kaybı değil. Orada geçirdiğim zaman içinde her zaman işimin yenilediğini ve canlandırdığını hissediyorum.

Sence sanatsal beceriler sonradan öğrenilebilen bir şey mi, yoksa bununla mı dünyaya geliriz?

Bence önemli olan meslek aşkı ve sebat birliği. Öğretmenlik deneyimime dayanarak, eğitimin sanattaki önemini doğrulayabildim. Yeterli öğretimin temel olduğuna inanıyorum, bu sadece beceri ve taklit üzerine odaklanmakla kalmıyor, aynı zamanda grafik dil ve görsel iletişimin temellerini de analiz ediyor. Bir de merak ve sürekli öğrenme isteğini teşvik ediyor. Kısacası, eğitim öğrencinin çalışmalarını geliştirebilmesi için uygun araçları sağlayan bir şey.

Jesus Cisneros - Aztec, İllüstrasyon

İllüstrasyon mesleğinin geleceğini nasıl görüyorsun?

Genel olarak resimli kitaplar için iyi bir zaman olduğunu düşünüyorum. Çünkü güzel yazılmış, resimlenmiş, düzenlenmiş ve basılmış, güzel bir kitap asla sanal bir görüntünün yerini alamaz. Dijital medyaya açılan, aynı derecede birçok ilginç yol da var.

Özellikle serigrafi baskı, seramik dekorasyon, tekstil gibi çeşitli projeler için illüstrasyonlarımla iş birliği yapmaya devam etmek istiyorum… Ayrıca son yıllarda bazı sergiler yaptım ve buralar için büyük boyutlarda işler çıkartmak benim için çok ilginçti ve bu yolu keşfetmeye devam etmek istiyorum.

İşimin çok önemli bir kısmı öğretmenlik. Atölye çalışmalarında, çizim yapmayı seven diğer insanlarla iletişim halinde oluyorum. Bu son yıllarda yaratıcı deneyimlerimin en önemli kaynaklarından biri oldu ve bakış açımı zenginleştirip yenilememe olanak sağladı. Ayrıca bana dünyanın birçok yerine seyahat etme fırsatı da verdi: Meksika, İspanya, İtalya, Fransa, Almanya, Rusya, Kore, Tayland…

Boş zamanlarında genellikle ne tür kitaplar okursun?

Okumayı seviyorum. Bana göre edebiyat ile çizim temelde birbirlerine benzerler. İkisi de dünyanın birer yansımasıdır ve temsillerinde gerçeklik ve kurgu yakından bağlantılıdır. Ben özellikle gerçek dünya ile kurguyu, fikir ile hayalleri bir araya getiren edebiyatı seviyorum. Bunu Franz Kafka, Italo Calvino, Julio Cortazar ve Jorge Luis Borges‘te olduğu kadar geleneksel masallarda ve efsanelerde de bulabiliriz. En sevdiğim okumalardan bazıları Flannery O’Connor, John Cheever, Chejov tarafından yazılan kısa öykülerdi… Klasik kitapları güncel yazarlarla değiştirmeyi seviyorum. Bazen şu anda okuduğum kitap gibi belirli bir konuda bilgi ararken, tanımadığım bir yazarı keşfediyorum: Penelope Lively‘nin “Bahçede Yaşam” adlı kitabı gibi... Ve Lewis Carroll gibi sonsuza kadar okunabilen yazarlar var çünkü onların sayfalarını karıştırırken her zaman hayal gücü, şiir ve mizah ile karşılaşabiliyoruz.

Seninle sohbet etmek bizim için büyük mutluluk. Çok teşekkürler!

Jesus Cisneros - Labirent ve Aztek, İllüstrasyon

Jesús Cisneros Kimdir?

Jesús Cisneros (İspanya, 1969) Zaragoza’da, önce Üniversitede Sanat Tarihi ve ardından Uygulamalı Güzel Sanatlar Okulu’nda İllüstrasyon eğitimi aldı. İspanya, Meksika, Kolombiya, İtalya ve Birleşik Krallık’taki yayınevlerinde kitapları yayınladı ve çeşitli editoryal projelerde işbirliği yaptı. Meksika’da Tasarım, Film ve Televizyon Merkezi’nde ve UNAM’da yüksek lisans illüstrasyon dersinde beş yıl boyunca illüstrasyon profesörü olarak görev aldı. Şu anda İtalya, Sàrmede’deki Štĕpán Zavrel Vakfı’nın Scuola Internazionale d’Illustrazione kurslarında profesörlük yapmaktadır. Ayrıca İspanya, Meksika, Almanya, Kore, Rusya ve Tayland’da atölye çalışmaları yaptı. Meksika, Seul ve Marsilya’da kişisel sergiler açtı. Lazarillo İllüstrasyon Ödülünü aldı.  Lisboa’daki Ilustrarte adlı illüstrasyon biennalinde özel mansiyon aldı ve Bolonya Kitap Fuarının düzenlediği illüstratörler sergisine üç kez seçildi.